بخش‌های مختلف مسجد نصیرالملک شیراز

یکی از ویژگی‌های مهم مسجد نصیرالملک تنوع بالای بخش‌های داخلی آن است. از جمله بخش‌های مهم این مسجد موارد زیر هستند:

ورودی مسجد

در ورودی مسجد خواجه‌نصیر طاق‌نمایی بزرگ قرار دارد که سقف آن با کاشی‌های هفت‌رنگ تزیین شده است. درهای ورودی این مسجد دو در بزرگ و چوبی هستند که در بالای آن‌ها یک سنگ مرمر قرار دارد و روی آن شعری از «شوریده شیرازی» با مضمون سازنده مسجد و سال اتمام آن دیده می‌شود.

حیاط مسجد نصیرالملک

حیاط این مسجد یک صحن وسیع و دلگشا است که حوضی به طول و عرض 5/16 – 5/4 و باغچه‌های گلکاری شده را در خود جای داده است. این حیاط شکلی چهارگوش دارد و کاشی‌های هفت رنگ، دور تا دور آن را تزیین کرده‌اند. دو ایوان شمالی و جنوبی در حاشیه این حیاط وجود دارند که به زیبایی حیاط اضافه می‌کنند.

شبستان اصلی یا غربی یا عروس بنا

شبستان اصلی مسجد نصیرالملک همان شبستان تابستانه به شمار می‌رود که از سقف تا پنجره‌ها و ستون‌های خود دارای چشم‌اندازی منحصربه‌فرد است. این شبستان پوشش آجری دارد و دارای تزیینات بیشتری است. طاق این شبستان بر روی ستون‌های سنگی با طرح مارپیچ قرار دارد. این ستون‌ها در دو ردیف شش‌تایی هستند و تعداد آنها را به نیت ۱۲ امام این مقدار در نظر گرفته‌اند. این شبستان دارای ۷ درگاه است که با ۷ در چوبی و شیشه‌های رنگارنگ معروف خود به صحن مسجد مرتبط می‌شود.

شبستان شرقی

این شبستان به موزه اوقاف نیز معروف است و در کنار محراب کاشی‌کاری شده و سقف مقرنس آن می‌توان به دیدن آثار تاریخی و فرهنگی ارزشمندی نشست. طاق و دیواره‌های این شبستان با کاشی‌کاری‌های زیبا تزیین شده‌اند و کف شبستان به کاشی‌های فیروزه‌ای مزین است. در این شبستان دری وجود دارد که به یک چاه آب باز می‌شود. این چاه در گذشته آب مسجد را تأمین می‌کرد.

طاق مروارید

همان‌طور که گفته شد مسجد دارای دو ایوان شمالی و جنوبی است. ایوان شمالی دارای سه نیم طاق در سه طرف است و سمت چهارم به صحن راه دارد. طاق میانی ایوان طاقی بلند است که به آن «طاق مروارید» یا «شاه‌نشین» می‌گویند. مقرنس‌کاری‌های باشکوه سقف و تورفتگی طاق‌ها به نوعی یادآور مروارید در صدف هستند و به همین دلیل به این بخش طاق مروارید نیز گفته می‌شود. برای تزیین این بخش از کاشی‌های هفت‌رنگ نیز استفاده شده که به زیبایی آن می‌افزایند. بر دیوارهای این طاق آیات قرآنی و احادیث نوشته شده و در سمت چپ آن نیز تاریخ ۱۲۹۹ مشاهده می‌شود.