معماری کلیسای تادئوس

یکی از نکات بسیار مهم که مسافران تور داخلی در هنگام بازدید این کلیسا با آن مواجه می‌شوند معماری این بنا است. کلیسای تادئوس مساحتی در حدود ۶۲۸۵ مترمربع دارد. در این کلیسا می‌توان ترکیبی از عناصر معماری ارامنه، ایرانی و بیزانسی را مشاهده کرد. این کلیسا از دو بخش اصلی تشکیل شده؛ بخش قدیمی‌تر این کلیسا با سنگ‌های سیاه ساخته شده و بخش جدیدتر با سنگ‌های سفید رنگ. دو گنبد زیبا و باشکوه در اندازه ۱۸ متر و ۲۴ متر و ۴۴ باب دیر در اطراف این گنبدها از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن به شمار می‌روند.

از بخش‌های مهم این کلیسا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

فضای داخلی کلیسا

قره کلیسا دو حیاط شرقی و غربی و ۴۷ اتاق یا باب دارد که محل زندگی راهبه‌ها، محققان، نگهبانان و نویسندگان آن زمان بودند. زیرزمین کوچکی نیز در هر کدام از اتاق‌ها قرار دارد که از آن استفاده‌های مختلف می‌کردند. محراب متقارن این کلیسا از دیگر جاذبه‌های آن است که روی دیواره‌های سقف آن در دو طرف، دو پنجره قرار دارد.

حیاط‌های کلیسا

این کلیسا دارای دو حیاط شرقی و غربی است که در آنها ۴۷ اتاق ساخته شده است. در حیاط غربی می‌توان بخش‌های مختلفی مانند آشپزخانه، محل نگهداری غذا، عصار خانه و آسیاب را مشاهده کرد.

تزیینات کلیسا

یکی از تزیینات بسیار زیبای غرب کلیسا سقف محراب آن است که با سنگ مرمر سفید و سیاه تزیین شده است. در جای‌جای این کلیسا و بر روی دیوارها می‌توان نقش و نگارهایی از حیوانات، گل‌وبوته، تصویر انسان‌ها و اتفاقات داستانی را مشاهده کرد به شکلی که داستان‌هایی از شاهنامه فردوسی نیز در میان این نقش و نگارها دیده می‌شود.

مرمت قره کلیسا 

این کلیسا در طی تاریخ و بر اثر حوادث تاریخی آسیب‌های مختلفی را تجربه کرده و چندین بار مورد مرمت قرار گرفته است. بخش بزرگی از این کلیسا در سال ۱۲2۰ در هنگام حمله چنگیز خان مغول تخریب شد و در طی زلزله سال ۱۳۱۹ نیز به این کلیسا آسیب‌های فراوانی وارد گشت. افراد مختلفی در مرمت این بنا نقش داشتند که از آن جمله می‌توان به زکریا، نصیرالدین طوسی و شاه عباس بزرگ اشاره نمود. بیشتر ساختار فعلی کلیسا نتیجه بازسازی آن در سال‌های 1811-1820 به دستور عباس میرزا، ولیعهد فتحعلی شاه، بود و به این ترتیب کلیسا تغییرات قابل توجهی را تجربه کرد.