تاریخچه آتشکده زرتشتیان یزد

در مورد تاریخچه آتشکده یزد باید به تاریخچه بنای این مکان و آتش شعله‌ور در آن به شکل جداگانه پرداخت. آتش آتشکده بهرام یزد در واقع آتش اصلی آتشکده «آذرفرنبغ فارس» به شمار می‌رفت که در دوران ساسانی «یزدگرد سوم» از آن در مقابل دشمنان و حمله اعراب محافظت می‌کرد. به این آتش «ورهرام» گفته می‌شد که بعدها از آتشکده کاریان لارستان به یزد در مجاورت عقدا برده شد و به مدت ۳۰ سال در غاری قرار گرفت. این آتش پس از آن سفرهای طول و درازی را تجربه کرد و پس از مدتی در حدود ۷۰۰ سال در «غار اشکفت یزدان» شعله‌ور ماند. سپس آن را از عقدا به اردکان و به روستای «ترک آباد» و سپس «شریف‌آباد» بردند و ۳۰۰ سال این آتش در این مکان‌ها شعله‌ور ماند. پس از مدتی این آتش به منزل یکی از بزرگان زرتشتی به نام «موبد تیرانداز آذرگشست» در یزد برده شد و در نهایت در دوران پهلوی به آتشکده یزد منتقل گشت.

ساخت مکان نگهداری این آتش یا همان آتشکده یزد در سال ۱۳۱۳، به دستور رضاشاه در سلسله پهلوی اول با سرمایه‌گذاری «هما بائی» از زرتشتیان پارسی (زرتشتیان ساکن هند) آغاز شد. برای انجام این پروژه چند نفر از زرتشتیان ایران زمین‌هایشان را برای بنای آتشکده یزد در اختیار زرتشتیان قرار دادند. ساخت این آتشکده در سال ۱۳۱۵ به اتمام رسید و در سال ۱۳۱۸ بود که آتش ورهرام به این آتشکده منتقل شد. از سال ۱۳۴۰ عموم مردم اجازه پیدا کردند تا برای بازدید به این مکان وارد شوند و در سال ۱۳۷۸ بود که این آتشکده در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

معماری آتشکده زرتشتیان یزد

یکی از نکات بسیار مهم در کنار قدمت آتش سوزان در این آتشکده، معماری آن به شمار می‌رود. این آتشکده در مرکز یک حیاط زیبا و در میان درختان سرو و کاجی قرار دارد که معتقدند زرتشت بذرشان را از بهشت آورده است. در ابتدای ورودی این آتشکده یک حوض دایره‌ای بزرگ مملو از آب زلال قرار دارد که بازتاب بنای آجری آتشکده در آن نمایان است. ساختمان اصلی با ارتفاع نزدیک به 1.5 متر از سطح زمین دارای تعدادی پله است و در سردر آن نگاره فروهر، نمادی از فرهنگ زرتشتی، با کاشی‌کاری‌های ظریف یزدی دیده می‌شود. بر روی پله‌های این آتشکده چهار ستون سنگی با نقش‌های گلدار قرار گرفته‌اند که به دست هنرمندان اصفهانی تراشیده شده‌اند.